Waran z Komodo

Waran z Komodo (Varanus komodoensis) – gatunek gada z rodziny waranów nazywanysmokiem z Komodo. To największa współcześnie żyjąca jaszczurka. Odkryta w 1910 r. Aby ją chronić założono w 1980 r. Park Narodowy Komodo.

Opis

Głowa duża i szeroka, szyja gruba i masywna, baryłkowaty tułów, ogon gruby u nasady, a w dalszej części bocznie spłaszczony, równy połowie długości ciała. Szeroka szczęka uzbrojona w 60 zębów. Ciało pokryte ziarnistymi łuskami. Grzbiet ciemnobrązowy, pokryty czarnymi plamkami.

Rozmiary

Długość do 2,5-3 m (rekord - 3,65 m)
Masa ciała 150 kg.
Samice są mniejsze od samców.

Biotop

Tereny z roślinnością krzewiastą i zadrzewione.

Pokarm

Większe kręgowce, głównie ptaki i ssaki (konie, bawoły wodne, świnie, jelenie, kangury) odnotowano także kilka śmiertelnych ataków na ludzi, warany są także kanibalami. Warany z Komodo nie mają wrogów naturalnych w ogniwie pokarmowym, jedynym zagrożeniem dla młodych waranów są dorosłe osobniki.

Zachowanie

Aktywny w dzień, a noc spędza w wygrzebanych przez siebie norach. Poluje z zasadzki, do upatrzonej zdobyczy zakrada się od tyłu. Atakując mniejszą zdobycz, może rzucić się wprost do jej szyi; większą ofiarę (np. jelenia czy dziką świnię) stara się powalić na ziemię (m.in. przy użyciu potężnego ogona, którego siła uderzenia równa się sile 2 ton), a następnie rozedrzeć na strzępy lub doprowadzić do jej wykrwawienia. Badania wykazały, że w ślinie warana żyje ok. 50 różnych szczepów bakterii, rozwijających się dzięki resztkom mięsa pozostającym między zębami warana; sugerowano, że bakterie te przy ukąszeniu dostają się do krwi zaatakowanego zwierzęcia, powodując infekcję prowadzącą do śmierci ofiary. Z drugiej strony, Fry i in. (2006) odkryli, że inny przedstawiciel rodziny waranów, waran kolorowy, wytwarza prawdziwy jad; twierdzą przy tym, że ukąszenia dwóch innych przedstawicieli tej rodziny - Varanus scalaris i warana z Komodo - wywołują u ukąszonego objawy wskazujące bardziej na działanie jadu niż na infekcję bakteryjną^[2]. Późniejsze badanie Fry'a i współpracowników potwierdziło fakt wytwarzania przez warany z Komodo prawdziwego jadu; autorzy kwestionują też wpływ występujących w ślinie waranów bakterii na śmierć ich ofiar^[3]. Na krótkim odcinku waran z Komodo może biec z szybkością do 20 km/h. Potrafi też pływać w pogoni za ofiarą.

Rozmnażanie

Pomiędzy majem a sierpniem przebiegają gody, a we wrześniu samice składają do wykopanych jam w ziemi po kilkanaście i więcej jaj o długości 12 cm w pergaminowatych osłonkach. Wylęgłe warany ważą ok. 100 g i mają 40 cm długości. potrzebują ok. pięciu-sześciu lat, by urosnąć do 2 metrów długości, a mogą żyć do ponad 50 lat.

Występowanie

Na należących do Indonezji wyspach Archipelagu Sundajskiego żyje ok. 6 tysięcy waranów:Komodo (1700), Rinca (1300), Gili Motang (100) i Flores (ok. 2 tys.).